ایران فردا:

سکوت مقامات در مورد فعال حقوق زنان و «ناپدید شدن» عضو ستاد موسوی

کمپین بینالمللی حقوق بشر در ایران روز پنجشنبه در گزارشی با اشاره به سکوت مقامات قضایی جمهوری اسلامی در مورد سمیه رشیدی، فعال حقوق زنان، که در اوین زندانی است خواستار آزادی فوری او شد.

سمیه رشیدی، فعال حقوق زنان و دانشجوی ستارهدار، در تاریخ ۲۸ آذرماه سال جاری بازداشت شد و هماکنون به گفته کمپین حقوق بشر در ایران در زندان اوین در سلول انفرادی به سر میبرد.

به گفته این سازمان مدافع حقوق بشر در ایران، خانم رشیدی «همچون صدها نفر دیگر از بازداشتشدگان» پس از انتخابات ریاست جمهوری «با استفاده از حکم جلب سفید و بینام» بازداشت و زندانی شده و هماکنون مقامات قضایی ایران و مسئولان زندان اوین «از ارائه هر گونه اطلاعاتی درباره اتهامات» او خودداری میکنند.

کمپین بینالمللی حقوق بشر ضمن آن که خواستار «تحقیق مستقل در مورد پرونده سمیه رشیدی» شده از مقامات قضایی جمهوری اسلامی خواسته است که شواهد مربوط به اتهامات او را رسما اعلام و «او را فورا آزاد کنند».

اما سمیه رشیدی که از اعضای کمپین یک میلیون امضا برای برابری نیز هست تنها فعال حقوق زنان نیست که در جریان ناآرامیهای پس از انتخابات ریاست جمهوری ۲۲ خردادماه بازداشت و زندانی شدهاند.

کمپین بینالمللی حقوق بشر در گزارش پنجشنبه خود فهرستی از فعالان زن زندانی ارائه کرده است، از جمله منصوره شجاعی، مهین فهیمی، شیوا نظرآهاری، پریسا کاکایی، زهره تنکابنی، علیه اقدامدوست، بهاره هدایت، مهدیه گلرو، شبنم مددزاده، و مریم ضیا.

به گفته این سازمان مدافع حقوق بشر، سمیه رشیدی «به خاطر فعالیتهای اجتماعی» خود از موسسه تحقیقاتی محل کارش اخراج شده و به دلیل این که دانشجوی ستارهدار به شمار میرود بهرغم رتبه بالای علمی «از ادامه تحصیل بازمانده» است.

دانشجویان فعال در حوزههای سیاسی و اجتماعی در ایران در حالی با ستاره مشخص و از ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) محروم میشوند که محمود احمدینژاد در جریان مناظرههای انتخاباتی خردادماه پدیده «دانشجویان ستارهدار» در اولین دوره ریاست خود را مطلقا انکار کرد و آن را به دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی نسبت داد.

«رئیس کمیته مردمی ستاد موسوی ناپدید شده است»

در همین حال کمیته گزارشگران حقوق بشر از «ناپدید شدن» سید حسن احمدیان، رئیس کمیته مردمی ستاد میرحسین موسوی، و نگرانی شدید بستگان و خانواده او خبر داده است.

به گفته این کمیته، آقای احمدیان که از شهریورماه گذشته در بازداشت و در بند ۲۰۹ زندان اوین به سر میبرده از روز چهارشنبه گذشته «از اوین به مکان نامعلومی انتقال داده شده» و مسئولان زندان اوین در مورد محل کنونی نگهداری او اظهار بیاطلاعی میکنند.

این در حالی است که سید حسن احمدیان قرار بوده است به دلیل تشدید بیماری کلیهاش در روز شنبه، سوم بهمنماه، در بیمارستان تحت عمل جراحی قرار گیرد.

مناسبات جمهوری آذربايجان و ايران: صدور گاز بله، لغو ويزا خير!

توسط رضا تقی زاده (تحلیلگر سیاسی)

در فاصله كمتر از ده روز پيش از اجراى يك جانبه مقررات آزادى ورود اتباع جمهورى آذربايجان به ايران بدون دريافت رواديد، دولت آذربايجان همچنان از اعلام لغو صدور رواديد ورود ايرانيان به آن كشور خوددارى مى ورزد.

عليرغم ادامه حضور عواملى كه طى ۲۰ سال گذشته مانع از گسترش بيشتر مناسبات تهران و باكو شده اند، جمهورى اسلامى ايران به منظور بهره بردارى از سردى نسبى مناسبات تركيه و آذربايجان، كه به دنبال تجديد رابطه تركيه با ارمنستان روى داده، تلاش هايى را جهت جلب دوستى باكو به عمل آورده است.

لغو يك جانبه ويزاى ورود اتباع آذربايجان به ايران از جمله اين اقدامات است.

جمهورى آذربايجان كه تا حدودى نگران شكل گرفتن محور همكارى هاى چهار جانبه ميان ارمنستان، ايران، تركيه و روسيه است، نزديكى بيشتر با ايران و توسعه همكارى هاى اقتصادى و سياسى با روسيه را عاملى در جهت حفظ مصالح ملى خود و ايجاد تعادل در مناسبات منطقه اى مى بيند.

تا پيش از اعلام عادى سازى مناسبات سياسى بين آنكارا و ايروان، جمهورى آذربايجان به تركيه به عنوان كشور حامى و متحد و عامل تعديل كننده در مقابل مناسبات دوستانه ايران و ارمنستان نگاه مى كرد. بعد از سفر عبدالله گل، رييس جمهور تركيه، به ارمنستان در سال ۲۰۰۹ كه به بهانه حضور در مسابقه فوتبال مقدماتى جام جهانى سال ۲۰۱۰ ميان دو كشور انجام شد و ديپلماسى فوتبال لقب گرفت، اين ديدگاه از سوى آذربايجان تا حدودى تغيير كرد.

آشكار شدن نارضايتى قابل درك آذربايجان از اقدام تركيه در جهت عادى سازى مناسبات با ارمنستان، پيش از سامان گرفتن اختلافات باكو و ايروان پيرامون منطقه قره باغ كوهستانى، تهران را به انجام اقداماتى در جهت بهره بردارى از شرايط پيش آمده تشويق كرد.

جمهورى اسلامى انتظار دارد كه توسعه مناسبات با آذربايجان، در كنار ادامه مناسبات دوستى با ارمنستان، عوارض محاصره سياسى ايران را در مرزهاى شمالى خنثى سازد.

با وجود اين، فقدان امكانات كافى براى توسعه مناسبات با آذربايجان، اقدامات جمهورى اسلامى را با افزايش واردات از همسايه نه چندان همراه شمالى و دادن امتيازهاى سياسى به آن كشور محدود ساخته است.

در گذشته، ايران از مناسبات دوستانه آذربايجان با اسرائيل، همكارى نظامى با پيمان ناتو و همچنين پذيرفتن كمك هاى آمريكا جهت تجهيز و آموزش واحدهاى دريايى آن كشور در درياى خزر، نا خرسند بوده است. به علاوه، سياست هاى باكو را در قبال حقوق و حدود ايران در آب هاى خزر مانع عمده اى در راه دستيابى به نظام حقوقى تازه اى در آن منطقه تلقى مى كرده است.

عدم پاسخگويى متقابل آذربايجان به اقدام اخير ايران در جهت لغو يك جانبه رواديد و خوددارى باكو از اعلام اقدام متقابل، جمهورى اسلامى را اينك در موقعيت دشوارى قرار داده است. به نظر مى رسد كه جمهورى آذربايجان بدون توجه به خواسته هاى جمهورى اسلامى، تنها نگران مصالح ملى خود در اين رابطه است.

از اين لحاظ ناآرامى هاى داخلى و بى ثباتى اوضاع سياسى ايران در راس نگرانى هاى تازه آذربايجان قرار دارد. تصور باكو اين است كه در صورت لغو رواديد مسافرى با ايران، سيل پناهندگان سياسى و اقتصادى از ايران به آذربايجان سرازير شود. اگر چه ممكن است تعدادى از پناهندگان تازه از مسير آذربايجان راهى ساير كشورهاى جهان بشوند، در هر حال تعداد قابل ملاحظه اى از آنها ممكن است در آذربايجان باقى بمانند.

هم اكنون بيش از ۱۵ درصد از مسافران خارجى آذربايجان را ايرانيان تشكيل مى دهند. انتظار مى رود كه در صورت لغو مقرارت رواديد مسافرى اين ارقام به شدت افزايش يابند.

ورود مواد مخدر از ايران به جمهورى آذربايجان موضوع ديگرى است كه حتى پيش از اتخاذ تصميم در مورد لغو رواديد مسافرى ذهن دولت آن كشور را مشغول داشته بود. مصرف سرانه مواد مخدر در آذربايجان، نسبت به ايران بسيار كمتر است و در آن كشور براى فروشندگان مواد مخدر تنبيهات شديد قانونى وضع شده است.

مقامات دولت آذربايجان همچنين معتقدند كه جمهورى اسلامى داراى فعاليت هاى گسترده اطلاعاتى در آن كشور است. با توجه به يكسانى زبان و ارتباطات فاميلى در دو سوى مرزهاى آذربايجان، در صورت لغو رواديد مسافرى، تشديد اين فعاليت ها بسيار آسانتر از پيش خواهد شد.

اگرچه ايران مدعى حدود و تماميت مرزى آذربايجان نيست، و لى عدم تناسب جمعيت ايرانيان آذرى، با جمعيت بسيار كمتر جمهورى آذربايجان، نگرانى هاى اعلام نشده اى را نزد همسايه شمالى بوجود آورده است.

رنگ مذهب طى نود سال گذشته در جمهورى آذربايجان تا حدود زيادى از ميان رفته و رهبرى مذهبى در آن كشور نيز اينك به نوعى تشريفات مرتبط به دولت تبديل شده است. نگرانى ديگر دولت آذربايجان اين است كه از راه افزايش مراودات آزاد مسافرى با ايران، تحركات مذهبى در آن كشور افزايش يافته و تدريجا به نگرانى هاى امنيتى تبديل شود.

با وجود اين، جمهورى آذربايجان تا حدودى به آغوش گشوده جمهورى اسلامى روى خوش نشان داده و با وجود خوددارى از لغو رواديد مسافرى با صدور گاز به ايران موافقت كرده است.

به موجب توافق تازه اى كه در باكو ميان رضا كسايى زاده، رييس شركت ملى صادرات گاز ايران، با رونق عبدالله اف، رييس شركت دولتى گاز آذربايجان، صورت گرفت، ايران روزانه تا دو ميليون متر مكعب گاز طبيعى براى مصرف در مناطق شمالى از آن كشور «وارد» خواهد كرد.

به اين ترتيب، آذربايجان نيز بعد از تركمنستان به صف صادر كنندگان گاز طبيعى به ايران خواهد پيوست. البته آقاى كسايى زاده در حاشيه مراسم امضاء توافق ياد شده در باكو اعلام كرد كه «واردات گاز از آذربايجان، وضعيت ايران را به عنوان صادر كننده گاز در دراز مدت تحكيم خواهد كرد»!

مسئولان نفت و گاز آذربايجان همچنين به مسئولان ايران وعده دادند كه در آينده ميزان صادرات گاز به ايران را تا روزانه پنج ميليون متر مكعب افزايش دهند.

ايران مايل است كه ميزان واردات گاز از آذربايجان تا حدود ۱۰ برابر توافق جارى افزايش يابد. توليد سالانه گاز در آذربايجان هم اكنون در حدود ۱۷ ميليارد متر مكعب در سال است. از راه افزايش سرمايه گذارى، اين ميزان قرار است تا سه سال آينده به ۲۸ ميليارد متر مكعب در سال افزايش يابد.

لازم به ياد آورى است كه ايران داراى دومين ذخيره بزرگ گاز دنيا است و ذخاير شناخته شده گاز آذربايجان در بهترين شرايط كمتر از ۱۰ در صد مجموع ذخاير ايران است. ايران همواره اعلام داشته كه از تحريم هاى غرب اثرى نگرفته و به خصوص توليد گاز و نفت ايران با مشكل روبرو نشده اند.

دو كشور تركمنستان و آذربايجان كه صادر كننده گاز به ايران محسوب مى شوند با بر خوردارى از سرمايه گذارى هاى خارجى طى ۱۵ سال گذشته موفق به توليد چشمگير نفت و گاز از حوزه خزر شده اند.

ايران نه تنها تاكنون كمترين بهره اى از سرمايه گذارى هاى خارجى در جهت توسعه منابع نفت و گاز خود در حوزه خزر نگرفته كه حتى از مسير هاى انتقال نفت گاز اين حوزه هم محروم مانده است.

نفت ايران؛ سقوط آزاد در سه سال آينده؟

توسط رضا تقی زاده (تحلیلگر مسائل ایران)

مطابق گزارشى كه روز سه شنبه پيرامون توليد نفت خام كشورهاى صادر كننده نفت (اوپك ) در وين انتشار يافت، كشور هاى عضو سازمان ياد شده طى ماه گذشته توليدات روزانه خود را افزايش داده و در نتيجه از مرز سهميه قرار دادى سازمان فراتر رفته اند.

به موجب آمار انتشار يافته، ميزان افزايش توليد روزانه نفت خام اوپك ۷۸ هزار بشكه بوده و در نتيجه توليد مجموع آن به ۲۹.۱۴ ميليون بشكه در روز رسيده است.

ميزان سهميه اوپك براى توليد ۱۱ كشور عضو (بدون در نظر گرفتن سهميه اى براى عراق ) روزانه ۲۴.۸۵ ميليون بشكه در نظر گرفته شده است كه بر اساس آمار انتشار يافته، حجم توليد كشورهاى عضو در ماه قبل به ميزان ۱۷ در صد بيش از سهميه پيش بينى شده بوده است.

بيشترين ميزان افزايش توليد روزانه اوپك متعلق به امارات متحده عربى و نيجريه است. ايران نيز در صورت داشتن امكان فنى، با توجه به سوابق، مايل به توليد بيش از سهميه قراردادى خود بود ولى در حال حاضر ترجيح مي دهد مشكلات كاهش توليد نفت خام خود را در نقاب رعايت سهميه اوپك پنهان نگاه دارد.

مطابق پيش بينى اوپك، ميزان تقاضاى جهانى براى نفت خام در سال ۲۰۱۰، برابر با سال ۲۰۰۹ باقى مانده و در حدود ۸۵.۱۵ ميليون بشكه در روز خواهد بود.

با توجه به بالا بودن ميزان ذخاير استراتژيكى كشور هاى صنعتى ( در حدود ۸۵.۱۵ ميليون بشكه نفت خام) و همچنين افزايش ظرفيت اضافى توليد عربستان و به علاوه حضور فعال عراق در بازارهاى جهانى نفت، انتظار مي رود رقابت براى حفظ بازارهاى صادراتى نزد كشورهاى اوپك در سال جارى افزايش يافته و اين رقابت مانع از افزايش قيمت هاى جهانى نفت نيز شود.

قيمت هر بشكه نفت سبد صادراتى اوپك روز دوشنبه ۱۸ ژانويه ۷۵.۷۹ دلار بود. بر اين اساس پيش بينى مي شود، در صورت حفظ روند جارى، پيش بينى مي شود كه درآمدهاى صادراتى نفت ايران به نسبت نزديكترين رقيب خود يعنى امارات در سال ۲۰۱۰ كاهش بيشترى را نشان دهد.

ايران مدعى است كه پس از عربستان سعودى از نظر حجم ، همچنان دومين كشور بزرگ صادر كننده نفت اوپك به شمار مي رود.

در سال ۲۰۰۸ ميزان صادرات نفت خام ايران اندكى بيش از دو ميليون بشكه در روز و در حدود حجم صادرات امارات بود ولى از لحاظ درآمد مجموع ارزى، ايران با ۸۰ ميليارد ارزش صادرات، در مقايسه با ۱۰۰ ميليارد ارزش صادرات نفت خام امارات در سال ياد شده، ۲۰ ميليارد دلار كمتر از آن كشور درآمد داشت.

در سال گذشته به دليل كاهش قيمت هاى جهانى نفت، درآمد ايران به حدود ۵۵ ميليارد دلار كاهش يافت. پيش بينى مي شود كه در سال جارى صادرات نفت خام ايران كاهش يافته و از نظر حجم و ارزش پشت سر امارات قرار گيرد.

عراق در حال حاضر روزانه ۲.۵ ميليون نفت توليد مي كند. تعهدات سال جارى شركت هاى نفتى غرب، شرق آسيا و روسيه براى سرمايه گذارى و مشاركت در بهره بردارى از نفت عراق به ميزان هشت ميليارد دلار براى سال جارى و تا ۲۰ ميليارد دلار در سه سال آينده پيش بينى شده است.

افزايش توليد نفت عراق مستقيما منجر به افزايش ظرفيت صادرات نفت آن كشور خواهد شد. به اين ترتيب، طى سه سال آينده در حالى كه ايران در بهترين شرايط تنها به حفظ سقف توليد كنونى كمتر از چهار ميليون بشكه در روز قادر خواهد شد، عراق و امارات به ترتيب از لحاظ توليد و صادرات روزانه از ايران جلوتر خواهند رفت.

موانع حفظ بازارهاى صادراتى نفت ايران

مشكل حفظ بازارهاى صادراتى نفت ايران تنها متاثر از افزايش توليد كشورهاى ديگر نيست. افزايش متوسط ده درصد مصرف داخلى در هر سال و در عين حال فقدان سرمايه گذارى لازم و كافى در طرح هاى اكتشاف و بهره بردارى نفت ايران موانع اصلى به شمار مي روند.

در صورت ادامه وضع موجود، طی۱۰ سال آينده ايران به وارد كننده خالص نفت خام تبديل گرديده و به طور كامل از درآمدهاى صادراتى نفت محروم خواهد ماند- همان گونه كه امروز ايران عليرغم در اختيار داشتن دومين ذخيره بزرگ گاز جهان وارد كننده خالص گاز طبيعى به شمار مي رود.

مطابق جدول منتشره از سوى اوپك ايران سال گذشته مقام خود را به عنوان دارنده دومين ذخيره بزرگ نفت خام به كشور دوست ونزوئلا واگذار كرد. از نظر ارزش صادرات در اوپك، تا قبل از سال ۲۰۰۸ ايران بعد از عربستان قرار داشت. اين مقام در سال ياد شده به كشور امارات رسيد.

مقام دوم از لحاظ حجم صادرات روزانه نفت خام اوپك نيز به امارات واگذار خواهد شد و در سه سال آينده، عراق، امارات و احتمالا نيجريه ارزش صادراتى نفت خام بيشترى از ايران خواهند داشت.

نماينده دائم ايران در سازمان كشور هاى صادر كننده نفت ( اوپك ) ضمن رد اعتبار جدول رده بندى ذخاير جهانى نفت سازمان اوپك، كه در آن ذخاير در جا و قابل بهره بردارى نفت خام ونزوئلا در رديف دوم جهانى و قبل از ايران قرار گرفته، مدعى شده است كه ارزش كمتر صادرات نفت خام ايران نيز به دليل مرغوبيت نفت صادراتى سبك امارات است.

طى سه سال آينده ميزان مصرف داخلى نفت خام ايران از ميزان صادرات پيشى گرفته و حجم آن در مقايسه با ساير صادر كنندگان به نسبت كاهش خواهد يافت.

در حالى كه كشور عربستان سعودى به منظور افزايش ذخاير شناخته شده نفت خام خود و همچنين افزايش ميزان استحصال از ذخاير در دست بهره بردارى، برنامه سر مايه گذارى نجومى ۴۰۰ ميليارد دلارى را در دست اجرا دارد، ايران براى حفظ وضع موجود در صنعت نفت و توليد جارى نفت خام قادر به انجام سرمايه گذارى كافى نيست.

در صورت ادامه وضع موجود و عدم تغيير در مديريت كلان سياسى ايران و در نتيجه عدم تغيير در مديريت نفت، طى سه سال آينده ايران از لحاظ ذخاير در جا بعد از عربستان، كانادا، ونزوئلا به رده چهارم جهان و از لحاظ توليد روزانه بعد از عربستان سعودى، روسيه، امريكا، چين، عراق و احتمالا كانادا به رده ششم و يا هفتم جهان و از لحاظ صادرات در درون اوپك، بعد از عربستان، امارات، عراق و نيجريه به رده پنجم سقوط خواهد كرد.

در صورت ادامه وضع موجود، طی۱۰ سال آينده ايران به وارد كننده خالص نفت خام تبديل گرديده و به طور كامل از درآمدهاى صادراتى نفت محروم خواهد ماند- همان گونه كه امروز ايران عليرغم در اختيار داشتن دومين ذخيره بزرگ گاز جهان وارد كننده خالص گاز طبيعى به شمار مي رود.

از چند سال پيش به اين سو ايران ناگزير از واردات بنزين، نفت سفيد و گازوئيل بوده است- اين تجربه در مورد صادرات نفت خام نيز تكرار خواهد شد.

در صورت افزايش ظرفيت پالايشگاه ها در داخل، پيش بينى مي شود كه كاهش صادرات نفت خام باز هم سرعت بيشترى بگيرد. بدون در اختيار داشتن درآمدهاى ناشى از صادرات نفتى، و در غيبت ايجاد ظرفيت هاى توليد ملى و صادرات غير نفتى، وضعيت اقتصادى ايران بسيار تيره خواهد شد.

بی بی سی:

تداوم بی خبری از برخی زندانیان سیاسی

همسر محمد نوری زاد می گوید دادستان تهران گفته است تا زمانیکه افکار شوهرش "مهار نشود" به پیگیری پرونده وی پاسخی داده نخواهد شد.

محمد نوری زاد، نویسنده و فیلمساز ایرانی 29 آذر به اتهام توهین به "مسئولین و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی" بازداشت شد.

به گزارش سایت اصلاح طلب کلمه فاطمه مالکی همسر محمد نوری زاد که اخیرا پس از یکماه بی اطلاعی از وضع شوهرش با دادستان تهران ملاقات داشته طی نامه ای سرگشاده نوشته دادستان تهران در ملاقات 23 دی ماه به او گفته جرم همسرش "بسیار بسیار سنگین" است و در مقابل درخواست ملاقات و پیگیری پرونده او گفته است "تا زمانیکه افکار ایشان مهار نشود به هیچ یک از این خواسته ها پاسخ داده نخواهد شد."

خانم مالکی از اینکه "امروز به جایی رسیده ایم که باید شمشیرها را علیه اندیشه افراد بالا ببریم" انتقاد کرده است.

وی سپس به این "مناجات" همسرش اشاره می کند: "خدایا سیاسیون ما را ... آنچنان صداقتی نصیبشان کن که اگر خطا کرده اند و یا می کنند و یا در انجام کاری توانایی ندارند، مرد و مردانه از مردم پوزش بخواهند و مسئولیت خطاهای خود را بپذیرند."

سایت اصلاح طلب جرس نیز می نویسد "هیچ یک از خانواده بازداشت شدگان نهضت آزادی تا به امروز موفق به ملاقات با زندانیان خود نشده اند و در مراجعه به زندان و دادگاه انقلاب با پاسخ منفی مسئولان روبرو می شوند."

این سایت می افزاید مهدی معتمدی مهر عضو دفتر سياسی نهضت آزادی ايران و دبير كميته آموزش اين تشكل از تاريخ سيزدهم دي ماه سال جاری به دفتر كميته پيگيری وزارت اطلاعات احضار شد و از آن تاريخ هيچگونه اطلاعی از وضعيت وی در دسترس نيست.

به گزارش جرس مسئولان زندان اوین می گویند اسامی بازداشت شدگان نهضت آزادی در لیست زندانیان اوین نیست.

تعدادی از اعضای نهضت آزادی از جمله ابراهیم یزدی دبیر کل آن که وزیر خارجه دولت موقت بود جزء دستگیر شدگان هستند.

کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران نیز گزارش کرده مقام های قضایی و مسئولان زندان از ارایه هر گونه اطلاعات درباره اتهامات سمیه رشیدی فعال 24 ساله حقوق زنان که در 28 آذر ماه 1388بازداشت شده خودداری کرده اند.

خانم رشیدی عضو کمپین یک میلیون امضا برای برابری است که گفته می شود بدلیل فعالیت هایش در زمینه حقوق بشر از محل کار خود در یک موسسه تحقیقاتی اخراج شد و بعنوان دانشجوی ستاره دار از ادامه تحصیل نیز بازماند.

فضای ملتهب سیاسی و تغییر لحن مقامات ایرانی

کمتر از سه هفته مانده به برگزاری مراسم ۲۲ بهمن در ایران و در شرایطی که احتمال حضور مخالفان دولت در این مراسم افزایش یافته است، لحن برخی مقامات ایرانی در برخورد با وقایع بعد از انتخابات تغییر کرده است. برخی کارشناسان سیاسی تقسیم بندی تازه مقامات ایرانی از گروههای سیاسی کشور و تغییر لحن آنها را تلاش برای آرام تر کردن فضای سیاسی کشور و کنترل وقایع احتمالی آینده تعبیر کرده اند.

احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران در نماز جمعه روز دوم بهمن سعی کرده تا حساب معترضان را با آن گروه که وی آنها را بر انداز می خواند، جدا کند و همزمان علی لاریجانی رئیس مجلس از حامیان دولت انتقاد کرده که "به نام دفاع از رهبر هر کاری می کنند".

این در شرایطی است که در چند ماه گذشته عده زیادی از فعالان سیاسی و روزنامه نگاران اصلاح طلب بازداشت شده اند و موج دستگیری ها به خصوص پس از اعتراضات روز عاشورا شدت گرفته و حتی دامنه آن از فعالان سیاسی هم فراتر رفته است. در حال حاضر عده زیادی از چهره های شاخص اصلاح طلب هنوز در زندان به سر می برند.

با وجود برخورد شدید حکومت با اعتراضات روز عاشورا و تلاش هایی که در پی آن از سوی محافل تندرو در جمهوری اسلامی برای محاکمه این افراد و مرتبط دانستن آنها با کشورهای بیگانه انجام گرفت، به نظر می رسد لحن و برخورد بعضی از مقامات جمهوری اسلامی در چند روز اخیر مقداری نرم تر از موضع گیری های گذشته آنها شده باشد.

از جمله این افراد احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران است که در نماز جمعه تهران در روز دوم بهمن ماه ۱۳۸۸ در تغییر لحنی نسبت به مواضع گذشته خود گفت معترضانی که خود را با نظام می دانند به شرطی که در "چارچوب قانون" رفتار کنند، برانداز نیستند و هیچگاه هم این افراد در زمره براندازان قرار داده نشده اند.

با این وجود امام جمعه موقت تهران در یک تقسیم بندی کلی گفت که امروز در کشور دو جبهه بیشتر وجود ندارد که او در این تقسیم بندی از آنها به عنوان جبهه "انقلاب" و جبهه "ضد انقلاب" نام برد. آقای خاتمی رهبری جبهه انقلاب را با شخص آیت الله علی خامنه ای رهبر ایران دانست و گفت که امروز اکثریت مردم ایران در این جبهه حرکت می کنند.

اما در تعریف جبهه دوم یا به گفته او جبهه "ضد انقلاب" آقای خاتمی گفت: "جبهه دوم جبهه ای است که آمریکا، انگلیس ، صهیونیست ها، سرویس های اطلاعاتی آنان ، سلطنت طلبانان، منافقان، مطربها و رقاص های فراری از کشور در آن قرار دارند".

آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران چند روز پیش با اشاره به اینکه موضع گیری دو پهلوی خواص "مطلوب" نیست، بدون نام بردن از آنها گفته بود که این افراد باید موضع خود را در قبال "سخنان و اقدامات دشمن" به صورت شفاف بیان کنند.

احمد خاتمی ضمن اشاره به این سخنان آیت الله خامنه ای گفت: "اظهارنظرهای دوپهلو آتش فتنه را شعله ورتر می کند. لذا موضع گیری شفاف نداشتن به معنای همسویی با دشمنان است".

توسل به شرع برای مخالفت با اعتراضات

احمد خاتمی در ماههای پس از انتخابات ریاست جمهوری اخیر در ایران همواره موضعگیری های تندی در قبال معترضان به نتایج این انتخابات داشته است. با این حال به نظر می رسد سخنان امروز آقای خاتمی در نماز جمعه تهران که در آن حساب معترضان را از کسانی که به گفته او "با جان و مال مردم بازی می کنند" جدا کرده، که به عقیده برخی از تغییر موضع او حکایت دارد.

"آیا شما می خواهید همچنان به صدور بیانیه های ساختارشکن خود ادامه دهید و بسترساز کسانی شوید که هر موقعیت وحدت آفرین را با شعارهای خود به ساختارشکنی تبدیل می کنند"

احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران

امام جمعه موقت تهران با اشاره به بیانیه هایی که رهبران معترضین منتشر می کنند گفت: "برادرانی که خود را معترض می نامند تا کی و چگونه می خواهند به اعتراضات خود ادامه دهند آیا شما می خواهید همچنان به صدور بیانیه های ساختارشکن خود ادامه دهید و بسترساز کسانی شوید که هر موقعیت وحدت آفرین را با شعارهای خود به ساختارشکنی تبدیل می کنند".

اشاره آقای خاتمی به بیانیه هایی است که میرحسین موسوی و مهدی کروبی طی ماههای اخیر منتشر کرده اند و در آن ضمن اعتراض به سرکوب معترضان، راهکارهای خروج از "بحران" را هم پیشنهاد داده اند.

آقای خاتمی تداوم روند چند ماه گذشته اعتراضات را خلاف شرع دانست و گفت: "در همه جای دنیا هنگامی که انتخابات برگزار می شود یک مهلت قانونی برای اعتراض در نظر گرفته شده و پس از آن پرونده انتخابات بسته خواهد شد نه اینکه تا ۴ سال مصالح ملی را هدف قرار دهند".

این سخنان امام جمعه تهران در شرایطی مطرح می شود که با نزدیک شدن به مراسم ۲۲ بهمن در ایران گروههای مخالف دولت از چند هفته پیش فراخوانی برای طرح اعتراضات خود در این مراسم منتشر کرده اند.

انتقاد لاریجانی از حامیان دولت

همزمان علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی در سخنانی در استان مرکزی، تندروی برخی از حامیان دولت در واکنش به اعتراضات را نامطلوب دانست.

آقای لاریجانی این افراد را متعلق به یکی از سه جریان عمده ای دانست که پس از انتخابات ریاست جمهوری اخیر در کشور فعال هستند و در توصیف آنها گفت: "جریانی در کشور حضور دارد که تحت عنوان دفاع از ولایت و رهبری هر کاری میکند که من مطمئنم مقام معظم رهبری از این رفتارها راضی نیستند. نباید زمینههای اختلافافکنی و تهمت و فحاشی فراهم شود. ما هر چه روایت و حدیث داریم بر این مساله تاکید دارد که این قبیل رفتارها باعث فتنه میشود و به جامعه صدمه می زند".

طی هفته های گذشته بخشی از حامیان دولت با موضعگیری های تند در قبال اعتراضات در ماههای گذشته و به خصوص تظاهرات روز عاشورا خواستار برخورد شدید با بازداشت شدگان این روز شدند و حتی زمزمه هایی در مورد محارب بودن این افراد و اعدام آنها مطرح شد.

رییس مجلس شورای اسلامی دو جریان دیگر را یکی "طیف معترض داخل انقلاب" و دیگری "تحرکات ضد انقلاب" دانست.

آقای لاریجانی خطاب به کسانی که نسبت به نتایج انتخابات شکایت دارند، با اشاره به صحبت های اخیر آیت الله خامنه ای خواست که مواضع شفافی اتخاذ کنند در غیر این صورت به منافع ملی کشور ضرر می زنند و این باعث "رفتن دود به چشم خودشان است".

و در نهایت به اعتقاد آقای لاریجانی جریان سوم یا "جریان ضد انقلاب" که به گفته او در جریان روز قدس، عاشورا و تشییع جنازه آیت الله منتظری رفتار آنها بیشتر بروز کرد از اساس مخالف "اصل انقلاب" هستند. او خطاب به این گروه گفت: "اگر در انتخابات مشکل داشتید، این مساله چه ربطی به ولایت فقیه دارد؟ این رفتار شما امری غیر طبیعی است".

شاید اشاره آقای لاریجانی به شعارهایی باشد که در جریان تجمع های اخیر معترضان علیه آیت الله خامنه ای و ولایت فقیه مطرح می شد.

با توجه به صحبت های امروز رییس مجلس و امام جمعه موقت تهران و تلاش آنها برای تقسیم بندی گروه های جدید، این احتمال قوت گرفته که برخی مقامات ایرانی در آستانه برگزاری مراسم ۲۲ بهمن و احتمال حضور معترضان در آن روز، تلاش می کنند تا با این سخنان تا حدودی فضای ملتهب و نا آرام ماههای اخیر را آرام کنند.