در گذرگاه تاریخ روزهایی پدید می آید که چون ستارگان در آسمان میدرخشند و هیچگاه ابرهای تیره و گرد و غبار حوادث و گذشت زمان نمیتواند حجابی بر روشنایی آن بکشد. در مبارزات یک قرن اخیر ملت ایران باید اذعان کرد که پس از انقلاب مشروطیت قیام ملی سی تیر ۱۳۳۱ دومین و بزرگترین خیزش مردمی بر علیه استبداد و استعمار بود. در روزگارانی که سرنوشت ملت ایران با اسارت استعمار و ظلم و ستم استبداد پیوند خورده بود چه بسیار انسانهای آزاده ای در این سرزمین اهورایی بودند که به پا خواستند و سر از چنین اسارتی برتافتند و اسوه مقاومت و شرافت و آزادگی و غیرت و میهن دوستی گشتند.
سی ام تیر مکتبی را بنیان گذاشت که در آن درس استقامت و آزادی خواهی و مبارزه و شکست فرهنگ زبونی و خودآگاهی و اتحاد و همبستگی را به ما آموخت و هدف آن استقلال، آزادی، حاکمیت ملی و اعتلای نام ایران بود.
در حماسه سی تیر جوانان غیور ایران توانستند با دستهای خالی و مشتهای گره کرده واراده آهنین در برابر سرنیزه بیایستند و پیروز به درآیند من افتخار میکنم که یکی از آن سربازان گمنام آن روز تاریخی بودم.
آری ، فرزندان رشید ملت ایران در غروب روزسی تیر خسته و خون آلود چون سربازانی که پیروزمندانه از جبهه های جنگ باز میگردند برروی آسفالتهای داغ خیابانها دست در دست هم با گام های استوار راهپیمایی کردند و سرود پیروزی سر دادند. در آن شامگاه تاریخی ملت ایران شاهد دو پیروزی بزرگ بود. یکی بازگشت حکومت ملی و مردمی دکتر مصدق و دیگری رای دیوان داوری لاهه به حقانیت ملت ایران .
از آن روز حماسه آفرین سی ام تیر ۱۳۳۱ هفتادودو سال میگذرد، گذشت زمان فاصله ما را با سی تیر چون دیگر رویدادهای تاریخی بیشتر و بیشتر کرد ولی هرگز فراموش نشد. این در شرایطی است که زمامداران طی سالیان سعی بر این داشته اند که بین مردم و آن قیام ملی شکاف ایجاد کنند و آن را از خاطره ها محو سازند. اما ملت حق شناس ایران یاد و خاطره آن شهیدان به خون خفته را همیشه گرامی داشته و خواهد داشت. هرچند با تاسف امروز شاهد آنیم که مزار آن عزیزان به ویرانه ای تبدیل شده درحالی که میبایست آن آرامگاه نماد آزادی میبود. به راستی از آن شهیدان راه آزادی چه بجای مانده …. هیچ …. نه نامی به نشانی نه بزرگ داشتی.
البته باید چنین انتظاری از حاکمان داشت چون آن آزاد مردان خود جوش بپا خواستند و به هیچ قدرت خارجی و داخلی و مکتبی وابسته نبودند، گمنام آمدندوگمنام رفتند ولی تنها در آخرین لحظات حیات باخون خود روی سنگ فرشهای خیابان نوشتند: « یا مرگ یا مصدق » .
پاینده ایران
۲۸ تیر ۱۴۰۳